125 Jaar Ajax: ‘Alles staat erin, hè. We blijven journalisten'

Halverwege april verschijnt bij Kick Uitgevers de bijna 11 kilo zware, dubbele stoeptegel ‘125 Jaar Ajax’, een geschiedenis zo omvangrijk dat het is vervat in twee boeken (met cassette) van elk 800 pagina’s. Uitgever Matty Verkamman (74) en zijn schrijverscollectief hebben er anderhalf jaar aan gewerkt. “Alles staat erin, hè. De successen natuurlijk, maar ook de FIOD-affaire, en vorig jaar nog de affaire-Mislintat. Wat dacht je, we blíjven journalisten! Daarom is het ook goed in journalistieke zin altijd je handen vrij te houden.'

Waarom een boek van 1600 pagina’s in twee delen?

Verkamman: “We dachten aanvankelijk aan een boek van 800 pagina’s, maar gaandeweg kwamen we er met ons schrijverscollectief bestaande uit Menno Pot, Henk Mees, Raymond Bouwman, Robert Heukels, David Endt, Bart Veenstra, Anton Slotboom en mijzelf achter dat het veel groter moest worden. Er was en is zó veel over Ajax te melden. Het kwam ook door de unieke beelden uit de fotoarchieven die we bij Kick in de loop der tijd hebben aangekocht. Denk aan het recent gekochte archief van Bobby Friedländer, kort hiervoor het werkelijk unieke kleurenarchief van Jan Sterk, het zwartwitarchief van Ton den Haan ook. Het is allemaal uniek beeld. Fijn dat we over die archieven konden beschikken, anders was het beeld niet te betalen geweest.  Door de omvang werd het boek zo zwaar dat het volgens de boekbinder – in zijn woorden – door de rug kon vallen, een technisch verhaal. 800 bladzijden was het maximum en dus zijn het twee boeken geworden. Maar het hadden ook wel 2000 bladzijden of nog meer kunnen worden.”

Het eerste kampioenselftal van Ajax in 1918, een foto ingekleurd door Jakob Lagerweij.

Hoe lang hebben jullie eraan gewerkt?

Verkamman: “Ik heb de laatste maanden van mijn 50-jarige huwelijk – afgelopen weekeinde hebben we dat met een mooi feest gevierd – een weekendhuwelijk gehad. Ik werkte zelf vanuit de uitgeverij aan de Gedempte Zalmhaven in Rotterdam bijna onafgebroken aan dit project en ben bijna drie maanden zelfs niet meer thuis in Zeeland geweest. Ik klaag niet hoor, want het was een feest om deze boeken te maken.  En vergeet niet dat we tussendoor ook nog de uitgave van het boek over TI Raleigh van Joop Holthausen hadden, plus nog diverse nieuwe drukken van andere boeken, zoals de evergreen 'Rotterdam'.

Wat maakt het boek zo bijzonder?

Verkamman: “Tja, eigenlijk alles. Neem alleen al het feit dat we 50 pagina’s besteden aan Johan Cruijff. Ik ben zelf een enorme fan van Cruijff, hij is nu eenmaal de belangrijkste voetballer in de geschiedenis van Ajax en het Nederlandse voetbal. Maar ik noem ook de ingekleurde elftalfoto’s van Jakob Lagerweij, een van ’s werelds beste colouristen. Met hem werkten we ook samen bij het maken van de reeks WO2 in kleur, waardoor je je veel beter kunt verplaatsen in de tijd v an de Tweede Wereldoorlog. In het boek staan nu vanaf 1918 alle Ajax-elftallen in kleur die landskampioen werden. Jakob heeft die platen zó mooi gemaakt – het lijkt wel of het dia’s van gisteren zijn. Stuk voor stuk juweeltjes. De volledige geschiedenis van Ajax staat beschreven in 235 hoofdstukken, met circa 2000 foto’s en alle cijfers en namen vanaf het oprichtingsjaar 1900 in gedetailleerde seizoensoverzichten. Zo komen alle 870 debutanten in Ajax 1 langs.”

Heb je afspraken met Ajax gemaakt?

Verkamman: “Nee. De enige afspraak die we hebben gemaakt is over het gebruik van het clublogo. Wij geloven absoluut niet in boeken waarin we van tevoren een club zeggenschap over de inhoud geven. Dat werk nooit, want journalisten willen de waarheid schrijven en een voetbalclub zit daar niet altijd op te wachten. Ook dingen die minder prettig zijn, behoren tot het verleden van Ajax en die moet je niet verbloemen. Dus alles staat erin, hè. De successen natuurlijk, maar ook de FIOD-affaire en recent nog dat gedoe met die Mislintat. Wat dacht je, we blíjven journalisten! Wel hebben we de afspraak gemaakt met de Ajax Foundation dat we een deel van de opbrengsten zullen afstaan voor het heel mooie, sociaal-maatschappelijk werk dat die organisatie doet. Het is echt heel belangrijk wat die Ajax Foundation onder leiding van Jeannette Jongejans allemaal doet. Minder kansrijke jongeren worden kansen geboden en daar hebben we ons bij Kick heel graag bij aangesloten. Het gaat voor de Foundation om een leuk bedrag per verkocht boek. Ik heb steeds tegen Jeanette gezegd: "ik hoop dat ik straks 100.000 euro naar je kan overmaken.”’ Overigens werken we ook prima samen met de Supporters Vereniging Ajax en Ajax Erfgoed. We hebben alle medewerking van die partijen gekregen en ook de Ajax Fanshop ziet intussen het belang van de verkoop van de boeken in.'

Al enig idee omtrent belangstelling en presentatie?

Verkamman: “De belangstelling voor het boek is ongekend groot. Ajax is zó groot, echt onvoorstelbaar groot. Het gaat dus in de eerste druk om een oplage van 10.000 sets - 20.000 boeken! -  en van die sets zijn we er al ongeveer 7500 kwijt. Ik denk dat we eerder te weinig dan te veel boeken hebben laten drukken. De presentatie is gepland op 15 april in de Stadsschouwburg in Amsterdam – de plek waar Ajax vroeger zijn kampioensschalen en diverse Europa Cups aan het publiek toonde.”

GERARD DEN ELT

Titel: ‘125 Jaar Ajax’

Auteur(s) Collectief: Menno Pot, Henk Mees, Raymond Bouwman, Robert Heukels, David Endt, Bart Veenstra, Anton Slotboom, Matty Verkamman

Uitgever: Kick Uitgevers, ISBN 9789491555886, formaat 280 x 360,

Prijs: €150