Pictoright en de makers (2)

Gezien de vele reacties op het voorgaande Schot voor de Boeg over Pictoright zijn nogal wat fotografen gedupeerd door de handelswijze van twee nauw met elkaar verweven fotopersbureaus. De mailbox van de NSP stroomde de afgelopen twee weken behoorlijk vol en ook het aantal telefoontjes en appjes was aanzienlijk. Er zijn ons enkele dossiers toegezonden met voorbeelden van misstanden.  

Dat maakt duidelijk dat er ernstige zaken aan de hand zijn en dat het gaat om aanzienlijke bedragen. Geld dat geheel of in elk geval voor een groot gedeelte toekomt aan de sportfotografen, maar vooralsnog niet aan hen is uitgekeerd. De toegezonden mailwisselingen en dossiers schreeuwen alles bij elkaar om een diepgaand onderzoek. Het bestuur van de NSP bespreekt volgende week wat er moet gebeuren om de onderste steen boven te halen. Fotografen laten zich vaak moeilijk verenigen, maar hier geldt bij uitstek een gezamenlijk belang.  

Op deze plaats wil ik graag even de afzonderlijke rollen van betrokkenen onder de loep nemen.

Ten eerste de rol van de betrokken sportfotografen. En deel van hen heeft Pictoright al jaren geleden gewezen op – laten we zeggen – onvolkomenheden in de betalingen van de twee met elkaar verweven fotopersbureaus aan de aangesloten fotografen.  En ook waar: een ander deel heeft zich er in het verleden niet echt om bekommerd en is nu pas wakker geworden. Velen wisten niet eens dat ze de afgelopen jaren een hoop geld zijn misgelopen. Het is in elk geval goed dat zij inmiddels op de hoogte zijn van een mogelijke extra bron van inkomsten. 

Gerard den Elt

Ten tweede: de twee betrokken, aan elkaar gelieerde fotopersbureaus. De dossiers wekken de indruk dat zij – laten we zeggen - slordig zijn omgesprongen met de financiële en auteursrechtelijke  belangen van de beeldmakers. Zo wordt bijvoorbeeld beeld verkocht aan buitenlandse partijen zonder dat de fotografen daarvoor een vergoeding krijgen, een doorverkoop van afgekocht beeld. Het is een afspraak gemaakt tussen het ene fotopersbureau dat een aandelenbelang heeft in het andere fotopersbureau. Vestzak-broekzak dus. De fotografen zijn daarin niet gekend en hebben het kennelijk maar te slikken, want zie maar eens een andere opdrachtgever te vinden in een vijver met rondom veel Eskimo’s en weinig vissen. Gevolg is wel dat zij ook auteursrechten mislopen in bijvoorbeeld Spanje, Duitsland, Frankrijk en België.   

Ten derde is daar de rol van Pictoright. In januari 2023, ruim twee jaar geleden dus, heeft een van de fotografen deze organisatie een compleet dossier toegezonden met voorbeelden van – laten we zeggen – onjuistheden in de claimcultuur van het betreffende persbureau. Pictoright wordt daarin gewezen op een mogelijk dubbele claim. De fotograaf stelt  in de jaren ervoor rechtstreeks €7400 ontvangen te hebben van Pictoright, maar zag op een van zijn salesrapporten van het bureau ook een bedrag van €136 staan voor ‘Kabelrecht- en thuiskopievergoeding’  en ‘Kopieervergoeding’. Hij vroeg zich af van welk bedrag dit dan de helft zou moeten zijn? En of hier wellicht een dubbele claim is ingediend, een patroon dat ook in andere dossiers zichtbaar is.  

En nog iets: Pictoright is kennelijk ten onrechte ervan uitgegaan dat de twee bedoelde fotopersbureaus toestemming van de fotografen hadden om de auteursrechten namens allen te claimen. Dit staat erover op de website: ”Als een fotobureau zich namens een fotograaf meldt bij Pictoright, dan gaat Pictoright er in principe vanuit dat het fotobureau dit namens de fotograaf mag doen en hierover afspraken heeft gemaakt. Het fotobureau doet dan namens de fotograaf opgave en ontvangt de collectieve rechtenvergoedingen.”

Het vervelende is dat een ander fotopersbureau – dat te goeder trouw is en buiten bovengenoemde kwesties staat – juist wél goedkeuring heeft van de aangesloten fotografen om collectief een claim in te dienen. Zij wachten echter al geruime tijd vergeefs op (veel) geld, aangezien Pictoright van mening is dat het betreffende bureau in strijd met bovengenoemde richtlijn niet gerechtigd is collectief te claimen. Het fotopersbureau zou wegens de overdracht aan een nieuwe eigenaar plotseling een identiteitsverwisseling hebben ondergaan, namelijk in plaats van een fotoagentschap (dat al sinds de jaren 90 bestaat) nu ineens een uitgever zijn geworden. Eerder zijn met succes collectieve claims  ingediend, ontvangen én uitbetaald, maar nu geldt dat principe ineens niet meer. Ook hiervan zijn fotografen voorlopig ten onrechte de dupe.

In alle gevallen moeten deze zaken op zo kort mogelijke termijn worden rechtgezet. Bestuur en management van Pictoright zijn aan zet. Het geduld is vanzelfsprekend beperkt.

Gerard den Elt, algemeen secretaris NSP

Disclaimer 2: Wie de schoen past, trekke hem aan.